Platform GRAS presenteert

STAAT IN GRONINGEN

Architectuur in Stad

vergroot

afdrukken 'Oude RKZ'

Architectuur
toon vergroting 'Oude RKZ'
toon vergroting 'Oude RKZ'

Omdat het pand aan de Schoolstraat en een latere uitbreiding aan het Schuitendiep voor het rooms-katholieke ziekenhuis te klein waren geworden, besloot pastoor Eppink een nieuw ziekenhuis te laten bouwen in Helpman.

De beoogde locatie was zeer geschikt: op de Hondsrug hoefde geen diepe fundering te worden gelegd en dankzij de tram bedroeg de reistijd naar de Grote Markt slechts tien minuten. De katholieke architect Van Elmpt, die ook de nieuwbouw van het ziekenhuis aan het Schuitendiep had ontworpen, maakte het plan voor het nieuw te bouwen ziekenhuis. Het terrein werd aangeschaft in 1919 en vier jaar later kon de bouw beginnen.

Van Elmpt ontwierp een hoofdgebouw parallel aan de Verlengde Hereweg, met daarachter een aantal vleugels die meer verstopt liggen. Hoewel het voormalig ziekenhuis is ontworpen als een ‘licht en luchtig’ gebouw, heeft het hoofdgebouw een monumentaal karakter. Door de lengte van het gebouw en de rode baksteen oogt het statig en massief. Het centrale gedeelte is omlijst met natuursteen, een materiaal dat Van Elmpt ook gebruikte om hoeken en reliëf te accentueren.

Bij de ingang van het gebouw, die vroeger goed zichtbaar was vanaf de Hereweg, plaatste hij twee lampen in de stijl van de Art Déco, waar ook de architectuur van het gebouw onder te scharen valt.

In 1979 verhuisde het ziekenhuis naar de Van Swietenlaan en dreigde sloop. Krakers namen echter bezit van het gebouw. De tijdelijk bedoelde kraakactie kreeg uiteindelijk een permanent karakter. Plannen van de gemeente (dat het pand inmiddels had aangekocht) voor verbouwing kwamen niet van de grond en in 1985 verklaarde staatssecretaris Brokx het gebouw 'legaal bewoond': bij wijze van experiment gaf hij de bewoners toestemming het pand zelf in beheer te nemen voor de duur van vijf jaar. Het gekraakte ziekenhuis groeide vervolgens uit tot een succesvol beheerd woonwerkpand, met onder meer een eigen restaurant, bioscoop, bestuur, onderhoudscommissie en een eigen technische dienst.

Van Elmpt heeft in Groningen veel gebouwd, en laat in zijn werk een duidelijke ontwikkeling zien. Zijn vroegere ontwerpen, zoals bijvoorbeeld Huize Tavenier uit 1904, vertonen alle kenmerken van de Jugendstil. In latere jaren maakten de kleurrijke ornamenten plaats voor meer geabstraheerde vormen en een monumentale architectuur, waarbij slechts met natuursteen werd gedecoreerd. Een mooi voorbeeld daarvan is het bankgebouw aan de Herestraat 106, uit 1920.

Kenmerken

logo

Platform GRAS biedt u deze website aan.
Colofon | Proclaimer