Platform GRAS presenteert

STAAT IN GRONINGEN

Architectuur in Stad

Architectuur
vergroot

Sterrebos

Groen

Het vrijwel vierkante Sterrebos is het oudste bos van Groningen. Het is in 1765 aangelegd als wandelpark tussen de stadsmuren en de Helperlinie, een verdedigingswerk ten zuiden van de stad. Het kwam te liggen op de locatie van de in 1692 geslechte Kemkersberg. Stadshovenier J.C. Becker ontwierp op een vrijwel vierkant terrein aan de oostzijde van de Hereweg een symmetrisch bos met een open ruimte in het midden. Door het park liepen acht rechte lanen in alle richtingen, zodat ze een ster vormden. Vanaf de middenas is naar het noorden zicht op de Martinitoren. De lanen waren onderling door kruispaden met elkaar verbonden. Sterrebossen waren in de 18e eeuw zeer populair. De vorm maakte het bos zeer geschikt voor de jacht: als de jager in het midden van de ster stond, kon hij zijn prooi niet missen.

Becker reisde stad en land af voor de aanschaf van de juiste bomen en telgen. Hij liet de bomen per boot en wagen naar Groningen vervoeren. Langs de paden plantte hij hoog opgeschoren lindebomen met daartussen beukenhagen, volledig volgens de Franse mode van die tijd. Verder pootte hij beuken, eiken, berken, esdoorns en elzen. Er staan nog steeds enkele majestueuze wintereiken, groene en bruine beuken, iepen en esdoorns uit de beginperiode van het park. Deze bomen trekken typische bosvogels aan. De bosuil broedt hier ’s winters vrijwel jaarlijks. Verder zijn er veel zangvogels. Die waren er in de 19e eeuw ook al in groten getale, gezien het opmerkelijke verbod op het vangen van vinken en nachtegalen in het Sterrebos. De vogeltjes werden verkocht als eetbare handelswaar. In combinatie met de nog door Becker aangelegde vijverpartij zorgen de bomen voor een bosmilieu van bijzondere kwaliteit. In het bos huist de dichtste concentratie rosse vleermuizen van de stad en één van de grootste blauwe reigerkolonies van Nederland. Ook planten eekhoorns zich hier voort.

In 1883 ging het park op de schop en werd het vergroot. De stad kocht een stuk grond van het ontmantelde vestingwerk de Helperlinie om het Sterrebos verder uit te breiden. De bekende landschapsarchitect L.P. Zocher uit Haarlem maakte een ontwerp in Engelse landschapsstijl. Het stervormige lanenstelsel werd veranderd in een stelsel van slingerpaden. Aan de zuidzijde van het bos werd het water van de Helperlinie omgevormd tot een slingerende waterpartij, waarbij de vrijkomende grond werd gebruikt voor glooiende taluds. Er kwamen zichtlijnen, fraaie perspectieven, glooiende grasvelden en vloeiende overgangen. De brug is als blikvanger in het midden van de vijver geplaatst. Er werden talrijke bloeiende heestersoorten aangeplant. Vandaag de dag kent het bos een rijke stinsenflora met Oosterse sterhyacinten, bosgeelster, holwortels, vingerhelmbloemen en knopige ooievaarsbek.

Ook na de herinrichting wandelde de Groninger burgerij graag over de Hereweg naar het Sterrebos. Langs de route werden vanaf de Parkweg iepen en beuken geplant, die met hun hoge en brede kruinen voor schaduw zorgden. Een enkele iep of beuk uit die tijd staat nog langs de route tussen de stad en het Sterrebos.

Het Sterrebos is het oudste recreatieve park van Groningen. Het was populair bij de Stadjers; zo kon men flaneren over de lanen en ’s zomers op zondagmiddag naar uitvoeringen luisteren in de muziekkoepel, van muziekkorpsen van de Groninger schutterij. Rond het park lagen uitspanningen als Waterloo en 't Boschhuis. Gaandeweg kwam het Sterrebos dichter tegen de groeiende bebouwing van de stad aan te liggen. Aan de rand van het bos verrees aan de Hereweg de eerste watertoren van Groningen. Verder naar het zuiden toe werd een gevangenis gebouwd, de Van Mesdagkliniek, naar ontwerp van architect J.F. Metzelaar. Later volgde nog de Rabenhauptkazerne aan de overzijde van de Hereweg. In 1964 splitste de aanleg van de zuidelijke ringweg het Sterrebos in twee delen, waarvoor een derde deel van het bos werd gekapt. Rond 1970 veranderde de aanblik van het bos door de bouw van een enorm kantorencomplex op de afgegraven Kempkensberg. In de zeventiger jaren werd op de plek van de gesloopte watertoren het Joods Monument van kunstenaar Edu Waskowsky geplaatst.

Er zijn geen objecten gevonden

logo

Platform GRAS biedt u deze website aan.
Colofon | Proclaimer